Η νέα σειρά "The Hot Zone" του National Geographic έφερε πρόσφατα στο προσκήνιο τον αιμορραγικό πυρετό Έμπολα και τις θανατηφόρες επιπτώσεις του. Αυτή την περίοδο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κηρύξει συναγερμό για τη δημόσια υγεία, καθώς ο ιός βρίσκεται πάλι σε έξαρση στην Αφρική. Στο άρθρο θα δούμε τις ανησυχίες και τις συστάσεις των οργανισμών υγείας, και όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τον Έμπολα.
Η επιδημία του Έμπολα
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πρόσφατα κήρυξε τη δημόσια υγεία σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (Public Health Emergency of International Concern, PHEIC) σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ο λόγος είναι η διαφαινόμενη νέα επιδημία του Έμπολα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Ο Π.Ο.Υ αναφέρει ότι ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλός, ιδίως για τις γειτονικές χώρες.
Οι επιδημιολόγοι αναφέρουν ότι η επιδημία βρίσκεται σε ανεξέλεγκτη κατάσταση και δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης. Αναμένουν περισσότερα κρούσματα, τόσο στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όσο και σε γειτονικές χώρες.
Πολύ λίγες φορές στο παρελθόν ο Π.Ο.Υ έχει σημάνει το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού για τη δημόσια υγεία. Ήταν το 2009 για τη γρίπη H1N1, το 2014 για την πολιομυελίτιδα, και την ίδια χρονιά για την επιδημία του Έμπολα που σκότωσε 11.300 ανθρώπους σε τρεις χώρες της Δυτικής Αφρικής (Λιβερία, Γουινέα, Σιέρα Λεόνε).
Το ξέσπασμα, το δεύτερο μεγαλύτερο στην ιστορία, ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2018. Επηρέασε άμεσα δύο επαρχίες της Λ.Δ. του Κονγκό και τη γειτονική Ουγκάντα. Περισσότεροι από 2.500 άνθρωποι έχουν μολυνθεί και τα δύο τρίτα από αυτούς έχουν πεθάνει.
Η διεθνής ανησυχία αυξήθηκε όταν οι επιδημιολόγοι παρατήρησαν ότι ενώ χρειάστηκαν 224 ημέρες για να φτάσει ο αριθμός των περιπτώσεων σε 1.000, μόλις σε 71 ημέρες τα κρούσματα ανήλθαν σε 2.000.
Επίσης, άλλο ένα ανησυχητικό φαινόμενο είναι ότι αυτή την περίοδο οι υγειονομικές αρχές αναφέρουν κάθε μέρα περίπου 12 νέα κρούσματα.
Αυτή την εβδομάδα ένας δυτικός ιερέας πέθανε από τον Έμπολα στην πόλη Γκόμα, όπου ζουν πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι. Η πόλη είναι ένας σημαντικός κόμβος μεταφορών και βρίσκεται στα σύνορα της Λ.Δ. του Κονγκό με την Ρουάντα.
Τι είναι ο αιμορραγικός πυρετός Έμπολα
Η Νόσος του Έμπολα (EVD), ή αιμορραγικός πυρετός Έμπολα (EHF), είναι μία πολύ σπάνια και θανατηφόρα ιογενής λοίμωξη. Η περίοδος επώασης διαρκεί από 2 έως 21 ημέρες. Το πρώτο στάδιο ακολουθείται από απότομη εμφάνιση υψηλού πυρετού, διάρροιας, και έντονων μυικών πόνων.
Τα επόμενα στάδια εμφανίζουν συμπτώματα όπως εμετοί, εξάνθημα, νεφρική, και ηπατική ανεπάρκεια. Σε κάποιες περιπτώσεις, εμφανίζεται εσωτερική αλλά και εξωτερική αιμορραγία. Ο ασθενής καθίσταται μολυσματικός μόλις εκδηλωθεί ο πυρετός.
Το ποσοστό θνησιμότητας του ιού Έμπολα είναι υψηλό, έως και 90%, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, και δεν υπάρχει ακόμη αποδεδειγμένη θεραπεία. Ο θάνατος του ασθενούς προκαλείται από την αφυδάτωση και την πολλαπλή κατάρρευση οργάνων.
Πώς μεταδίδεται
Ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω επαφής με αίμα, ιστούς, και σωματικά υγρά ασθενών ή νεκρών, που νόσησαν από αιμορραγικό πυρετό Έμπολα. Επιπλέον, διαμέσου επαφής ή επαναχρησιμοποίησης μολυσμένων βελονών από πάσχοντες.
Ο ιός μπορεί επίσης να μεταδοθεί με σεξουαλική επαφή, καθώς και μέσω επαφής με νεκρά ή ζωντανά μολυσμένα ζώα. Ακόμη και η ταφή των θυμάτων μπορεί να μεταδώσει τη θανατηφόρο νόσο, αν οι πενθούντες έχουν άμεση επαφή με το σώμα του νεκρού.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό η ταφή των θυμάτων του Έμπολα να γίνεται μόνο από άτομα που φορούν τον ειδικό προστατευτικό εξοπλισμό.
Το ευτύχημα είναι ότι η μετάδοση του ιού Έμπολα μέσω του αέρα, του νερού, ή των αιωρούμενων σταγονιδίων δεν έχει επιβεβαιωθεί, παρά τα όσα ειπώθηκαν στη μίνι σειρά του National Geographic, ή όπως πίστευαν οι ειδικοί πριν επτά χρόνια.
Ωστόσο, οι επιδημιολόγοι θεωρούν απαραίτητη τη χρήση του ειδικού προστατευτικού ρουχισμού και οφθαλμικής προστασίας σε περίπτωση που ο ασθενής εμφανίζει αναπνευστικά συμπτώματα ή εμετούς.
Το εμβόλιο
Στη μίνι σειρά "The Hot Zone", τα περιστατικά διαδραματίστηκαν το 1989, όταν δεν υπήρχε κανένας τρόπος αντιμετώπισης του ιού. Ωστόσο, τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει πλέον ένα πειραματικό εμβόλιο που ονομάζεται rVSV ZEBOV-GP.
Η αποτελεσματικότητά του κυμαίνεται μεταξύ 88%-97% και περισσότεροι από 161.000 άνθρωποι έχουν εμβολιαστεί. Επί του παρόντος δεν έχει λάβει άδεια από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA). Ωστόσο, αναμένεται να την πάρει μέσα στο 2019.
Όμως, το εμβόλιο δεν χορηγείται σε όλους. Εμβολιάζονται μόνο όσοι έρχονται σε άμεση επαφή με έναν ασθενή του Έμπολα και τα άτομα που ήρθαν σε επαφή μαζί τους.
Αυτή την περίοδο, μια ομάδα επιδημιολόγων από τη Σχολή Υγιεινής του Λονδίνου ετοιμάζεται να ανακοινώσει και δεύτερο πειραματικό εμβόλιο για τον Έμπολα.
Οι θεραπείες
Επιπλέον, από τον Νοέμβριο του 2018 χρησιμοποιούνται τέσσερα διαφορετικά πειραματικά φάρμακα για τον Έμπολα. Βρίσκονται στο στάδιο της κλινικής δοκιμής που διεξάγεται υπό την εποπτεία του ΠΟΥ σε 14 ειδικά κέντρα θεραπείας.
Όλα αποσκοπούν στην ενυδάτωση με ενδοφλέβια υγρά. Μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση του ασθενούς, ειδικά εάν ο ιός διαγνωστεί έγκαιρα.
Οι ασθενείς διοχετεύονται σε αυτά τα κέντρα εξειδικευμένης θεραπείας, όπου τα άτομα υψηλού κινδύνου διαχωρίζονται από εκείνα με χαμηλότερο κίνδυνο.
Η κόκκινη ζώνη
Στην περιοχή υψηλού κινδύνου, που αναφέρεται ως κόκκινη ζώνη, οι ιατροί εργάζονται σε ζευγάρια και απαιτείται να έχουν τον ειδικό προστατευτικό ρουχισμό. Η διάρκεια του ελέγχου των ασθενών δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 15 λεπτά.
Όταν εγκαταλείπουν την περιοχή υψηλού κινδύνου, οι ιατροί απολυμαίνουν τα ρούχα και τον εξοπλισμό τους με μεγάλες ποσότητες διαλύματος χλωρίου.
Οι ασθενείς της κόκκινης ζώνης που είναι αρκετά δυνατοί για να περπατήσουν, μπορούν να μιλήσουν με συγγενείς και φίλους μέσα από δύο ειδικές περιφράξεις. Αυτή η προστατευτική ζώνη καθιστά αδύνατη την επαφή και εξαλείφει τον κίνδυνο μόλυνσης.
Ο έλεγχος και οι οδηγίες
Πολλοί αερολιμένες ελέγχουν τους επιβάτες που έρχονται από τις αφρικανικές χώρες που πλήττονται από τον ιό Έμπολα. Το βασικό είναι ότι οι άνθρωποι που αναχωρούν από αυτές τις χώρες εξετάζονται πριν πετάξουν.
Βέβαια, η ιατρική εξέταση δεν είναι ενδελεχής, καθώς θα προκαλούσε τεράστιες καθυστερήσεις πτήσεων. Περιλαμβάνει μια απλή οπτική εκτίμηση, έναν έλεγχο θερμοκρασίας, και λεπτομερείς ερωτήσεις.
Υπάρχει πιθανότητα ένας ταξιδιώτης από Αφρική, ο οποίος έχει εκτεθεί στον ιό Έμπολα και έχει αναπτύξει τα πρώτα συμπτώματα, να ταξιδέψει με αεροπλάνο ή άλλο μέσο μεταφοράς, χωρίς να γίνει γνωστό στην εταιρεία μεταφορών και τις αρχές.
Σε ό,τι αφορά τις αφίξεις, ο έλεγχος πραγματοποιείται επί του παρόντος στα αεροδρόμια των ΗΠΑ, του Καναδά, και της Βρετανίας. Επιπλέον, στον σιδηροδρομικό τερματικό σταθμό Eurostar του Λονδίνου. Είναι πιθανό ότι και άλλες χώρες θα ξεκινήσουν τον έλεγχο των αφίξεων.
Ορισμένες διεθνείς αεροπορικές εταιρείες, όπως οι British Airways, η Emirates Air, και οι Kenya Airways, έχουν διακόψει τις πτήσεις προς τις πληγείσες χώρες. Επίσης, τα αεροπορικά ταξίδια τσάρτερ προς αυτές τις περιοχές έχουν περιοριστεί.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Π.Ο.Υ, οι ταξιδιώτες που επισκέπτονται τις πληγείσες περιοχές πρέπει να είναι ενημερωμένοι για τον τρόπο μετάδοσης της νόσου. Το κρίσιμο είναι ότι πρέπει να αποφεύγουν την άμεση επαφή με τα ζώα.
Ποια είναι η γνώμη σας για τον Έμπολα?
Το ότι ο Έμπολα δεν έχει φθάσει ακόμη στην Ευρώπη, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως οι υπηρεσίες υγείας θεωρούν ότι δεν είναι υπαρκτός ο κίνδυνος. Παρ' όλα αυτά, η πιθανότητα εισαγωγής κρουσμάτων στην Ευρώπη παραμένει χαμηλή και δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας.
Αν θέλετε να μοιραστείτε την άποψή σας για τον Έμπολα, μπορείτε να μας γράψετε στα σχόλια.